Ν. Τριάντη: Μπορούν οι γονείς να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των παιδιών τους;

Μπορούν οι γονείς να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των παιδιών τους;

 Η επιστήμη της Ψυχολογίας ασχολείται εδώ και πολλά έτη με την εύρεση παραγόντων στη συμπεριφορά των γονέων που ίσως επηρεάζουν την μετέπειτα συμπεριφορά των παιδιών τους. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν είναι ορθό και ασφαλές να μιλάμε υπό όρους αίτιου-αιτιατού, καθώς καμία γονεϊκή συμπεριφορά δεν είναι σίγουρο πως θα οδηγήσει με έναν γραμμικό και αποκλειστικό τρόπο στην έκφραση μίας συγκεκριμένης συμπεριφοράς από την πλευρά του παιδιού. Άλλωστε, παρατηρούμε συχνά, πως παιδιά που έχουν ανατραφεί στο ίδιο οικογενειακό περιβάλλον εμφανίζουν πολύ διαφορετικές συμπεριφορές.

Υπάρχουν τέσσερις βασικοί τύποι γονεϊκών στυλ διαπαιδαγώγησης. Οι διαφορετικοί αυτοί τρόποι ανατροφής που υιοθετούν οι γονείς φέρουν και διαφορετικές επιπτώσεις στα παιδιά, οι οποίες επηρεάζουν με τη σειρά τους τη συμπεριφορά τους.

Τα βασικά γονεϊκά στυλ είναι τα εξής τέσσερα:

1.Αυταρχικός γονέας (Authoritarian Parenting)

Ο γονέας αυτός απαιτεί από τα παιδιά του να ακολουθούν με έναν απόλυτο τρόπο τους αυστηρούς κανόνες τους οποίους θέτει, χωρίς να εξηγεί τη λογική πίσω από τους κανόνες αυτούς. Σε περίπτωση που οι κανόνες δεν τηρηθούν, ακολουθεί αυστηρή τιμωρία. Ο γονέας αυτός έχει συχνά υψηλές και ανελαστικές απαιτήσεις από τα παιδιά, μηδενική ανοχή στα λάθη, δε δίνει τις κατάλληλες συμβουλές, τη συναισθηματική ασφάλεια και την καθοδήγηση που οφείλει. Διατηρεί έναν απόλυτο και αυστηρό τρόπο επικοινωνίας με τα παιδιά, δίχως να δίνει χώρο σε ερωτήσεις και απορίες που αυτά θέτουν.

Το γονεϊκό αυτό στυλ, οδηγεί συνήθως σε παιδιά που ναι μεν είναι υπάκουα και ικανά, αλλά εμφανίζουν έντονο άγχος, χαμηλή ανοχή στα λάθη και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τα παιδιά αυτά αναφέρουν χαμηλότερα ποσοστά ευτυχίας.

2.Δημοκρατικός γονέας (Authoritative Parenting)

Οι γονείς που ακολουθούν αυτό το στυλ ανατροφής, θέτουν εξίσου όρια και κανόνες οι οποίοι αναμένονται να τηρηθούν, όπως και οι αυταρχικοί γονείς. Η μεγάλη διαφορά έγκειται στο ότι ο δημοκρατικός γονέας ναι μεν αναμένει από τα παιδιά να ακολουθήσουν συγκεκριμένους κανόνες, αλλά παράλληλα τους παρέχει τη στοργή, τη ζεστασιά και την ασφάλεια που αυτά χρειάζονται. Είναι ανοιχτοί στις ερωτήσεις, παρέχουν την κατάλληλη καθοδήγηση και γόνιμη ανατροφοδότηση. Ο δημοκρατικός γονέας είναι δυναμικός αλλά ταυτόχρονα ευέλικτος και στοργικός. Όταν τα παιδιά δεν ανταποκρίνονται στους κανόνες που θέτει, δείχνει κατανόηση και επιείκεια, τα καθοδηγεί ορθά και δεν ακολουθεί τιμωρία. Οι γονείς αυτοί μεταδίδουν σαφή πρότυπα στα παιδιά τους, έχουν προσδοκίες από αυτά, ενώ παράλληλα τους δίνουν και την απαραίτητη υποστήριξη.

Αυτό το γονεϊκό στυλ, οδηγεί τις περισσότερες φορές σε παιδιά ευτυχισμένα, τα οποία νιώθουν ικανά και επαρκή, έτοιμα να ανταποκριθούν και να προσαρμοστούν στις δυσκολίες της καθημερινότητας.

    3.Επιτρεπτικός γονέας (Permissive Parenting)

Ο επιτρεπτικός ή αλλιώς επιεικής γονέας, δεν έχει πολλές απαιτήσεις από τα παιδιά του. Έχει χαμηλές προσδοκίες από αυτά, με αποτέλεσμα να απαιτεί σπανίως την πειθαρχία τους. Οι επιτρεπτικοί γονείς είναι μη παραδοσιακοί, αποφεύγουν τις αντιπαραθέσεις και δεν απαιτούν ώριμες συμπεριφορές. Ενώ ο γονείς αυτοί είναι στοργικοί και επικοινωνιακοί, δεν θέτουν σαφή όρια και κανόνες και δεν είναι καθόλου απαιτητικοί. Έτσι υιοθετούν περισσότερο το ρόλο του φίλου, παρά του γονέα.

Αυτό το γονεϊκό στυλ τις περισσότερες φορές οδηγεί σε παιδιά με αρκετά χαμηλό αυτοέλεγχο. Τα παιδιά αυτά συχνά χαρακτηρίζονται ως “ανορίωτα”, ενώ μεγαλώνοντας μπορεί να παρουσιάσουν έντονες αντιδράσεις απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας. Τους είναι πολύ δύσκολο να πειθαρχηθούν και τείνουν να έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στο σχολείο.

     4. Αδιάφορος γονέας (Uninvolved Parenting)

Οι γονείς αυτοί ικανοποιούν μόνο τις βασικές ανάγκες του παιδιού (πχ. τροφή & στέγη),

ενώ σε ακραίες περιπτώσεις είναι πιθανόν να παραμελούν ακόμη και αυτές. Δεν είναι καθόλου επικοινωνιακοί και υποστηρικτικοί, δεν θέτουν κανόνες και δεν έχουν προσδοκίες από τα παιδιά. Δεν προσφέρουν καθοδήγηση, υποστήριξη, στοργή και ασφάλεια, ενώ μοιάζει να ζουν μια παράλληλη ζωή, απομακρυσμένη και ξεχωριστή από αυτή των παιδιών τους.

Το γονεϊκό αυτό στυλ οδηγεί συνήθως σε παιδιά τα οποία αναφέρουν χαμηλότερα ποσοστά ευτυχίας και αυτοελέγχου. Έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε...

Σε κάθε οικογένεια είναι σημαντική η συνεργασία των γονέων, προκειμένου να μεταφέρουν στα παιδιά τα ίδια μηνύματα. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως το δημοκρατικό στυλ είναι αυτό που οδηγεί τις περισσότερες φορές σε θετικές συμπεριφορές και ευτυχισμένα παιδιά, τα οποία έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό και τις ικανότητές τους. Ωστόσο, μπορεί τα γονεϊκά στυλ ανατροφής να φαίνεται πως οδηγούν
σε διαφορετικές συμπεριφορές , αλλά σημαντικό ρόλο παίζει επίσης το πολιτισμικό υπόβαθρο που μεγαλώνει το παιδί, οι κοινωνικές επιρροές που δέχεται και η δική του ξεχωριστή ιδιοσυγκρασία.

Νικολέττα Θ. Τριάντη

Ψυχολόγος (MSc.) - Ψυχοθεραπεύτρια

Βατοπεδίου 14, Αμπελόκηποι (στάση μετρό Αμπελόκηποι)

Τηλ.: 211 4048130 & 697 96 13105

Δέχεται κατόπιν ραντεβού